spin off là gì

Trong cuốn sách “Trên đỉnh phố Wall” của nhà huyền thoại trong giới đầu tư Peter Lynch đã từng khẳng định rằng: “Công ty con được chia tách ra thường mang lại những khoản lợi nhuận khổng lồ.” Đây đề cập đến mô hình Spin-off, một mô hình kinh doanh ít được nhiều người biết đến, nhưng lại mang đến rất nhiều tiềm năng cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Để giải thích mô hình Spin-off là gì? Những điều cần biết và một số lưu ý khi thực hiện mô hình này là gì? Ngay trong bài viết này, Replus sẽ giải đáp những câu hỏi trên.

Spin-off hay còn được gọi là “spin-out”, là một pháp nhân độc lập được thành lập bởi một tổ chức mẹ (Parent Organization – PO) để khai thác tài sản trí tuệ.

Sau khi các công ty được thành lập, các PO sẽ chuyển nhượng hoặc chuyển giao quyền sử dụng các quyền sở hữu trí tuệ có liên quan, để cho Spin-off khai thác thương mại.

Cách thức thành lập công ty Spin-off

Công ty Spin-off là một công ty mới được tách ra từ một công ty mẹ. Có hai cách thức chính, bao gồm:

Tách ra từ công ty mẹ

Trong trường hợp này, công ty mẹ sẽ thành lập một công ty Spin-off mới, độc lập với công ty mẹ. Công ty Spin-off sẽ tiếp quản các hoạt động kinh doanh, tài sản, và nhân sự liên quan đến một phần hoạt động của công ty mẹ.

• Tách cổ phần: Công ty mẹ phát hành cổ phiếu của công ty con cho các cổ đông hiện tại của mình theo tỷ lệ sở hữu cổ phần hiện tại.
• Đổi cổ phần: Công ty mẹ trao đổi cổ phiếu của công ty con cho các cổ đông hiện tại của mình theo tỷ lệ giá trị thị trường.

Được cấp phép từ công ty mẹ

Trong trường hợp này, một công ty mới sẽ được thành lập bởi một bên độc lập, nhằm khai thác quyền sở hữu trí tuệ của công ty mẹ. Công ty mẹ sẽ cấp phép cho công ty mới sử dụng quyền sở hữu trí tuệ của mình. Công ty Spin-off được cấp phép thường được thành lập bởi các nhà đầu tư, các doanh nhân, hoặc các nhà nghiên cứu.

5 Mô Hình Kinh Doanh Phù Hợp Cho Các Công Ty Khởi Nghiệp

Phân biệt các loại hình Spin-off trong kinh doanh

Có nhiều loại Spin-off trong kinh doanh, tùy thuộc vào tính chất của phần hoạt động, sản phẩm, hoặc dự án được tách ra. Một số loại Spin-off phổ biến bao gồm:

Spin-off sản phẩm

Đây là loại hình phổ biến nhất. Các Spin-off sản phẩm thường là các sản phẩm mới được phát triển từ các sản phẩm gốc, dựa trên các ý tưởng thành công từ các sản phẩm gốc.

Spin-off hoạt động

Các Spin-off hoạt động thường là các hoạt động kinh doanh mới được phát triển từ các hoạt động kinh doanh gốc. Ví dụ, công ty Amazon đã tách ra khỏi công ty mẹ là Sears vào năm 1994 để tập trung vào hoạt động bán lẻ trực tuyến.

Spin-off dự án

Đây thường là các dự án kinh doanh mới được phát triển từ các dự án kinh doanh gốc. Ví dụ, công ty Google đã tách ra khỏi công ty mẹ là Xerox vào năm 1998 để phát triển các sản phẩm và dịch vụ công nghệ mới.

Chu trình hình thành công ty Spin-off

Chu trình hình thành công ty Spin-off bao gồm bốn giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: Tạo ý tưởng và đánh giá tiềm năng kinh doanh

Trong giai đoạn này, các nhà nghiên cứu và nhà phát triển tại công ty mẹ sẽ xem xét các kết quả nghiên cứu của mình để tìm kiếm những ý tưởng kinh doanh tiềm năng. Các ý tưởng này cần đáp ứng các tiêu chí sau:

• Có khả năng thương mại hóa
• Có thị trường tiềm năng
• Có lợi nhuận tiềm năng

Giai đoạn 2: Phát triển dự án đầu tư

Các ý tưởng kinh doanh được lựa chọn sẽ được phát triển thành các dự án đầu tư. Các dự án này cần được đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi, hiệu quả, và rủi ro.

Giai đoạn 3: Thành lập công ty

Khi dự án đầu tư được phê duyệt, công ty Spin-off sẽ được thành lập. Công ty sẽ tiếp quản các hoạt động kinh doanh liên quan đến dự án đầu tư.

Giai đoạn 4: Phát triển và khẳng định doanh nghiệp

Để bắt đầu hoạt động và phát triển. Công ty cần chứng minh được giá trị kinh tế của mình để thu hút các nhà đầu tư. Việc thành lập một công ty Spin-off là một quá trình khó khăn và phức tạp. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu, nhà phát triển, và các nhà quản lý tại công ty mẹ.

Spin-off dưới góc nhìn của chuyên gia

Theo ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Tư vấn và Đầu tư Chứng khoán SSI, Spin-off là một chiến lược kinh doanh có thể mang lại nhiều lợi ích cho các công ty, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro.

Lợi ích của mô hình “công ty phụ”

• Tăng cường sự hiện diện của thương hiệu: Spin-off có thể giúp mở rộng phạm vi tiếp cận của một thương hiệu, giới thiệu nó đến những khách hàng mới. Ví dụ, công ty Apple đã tách ra khỏi công ty mẹ là Atari vào năm 1976 để phát triển các sản phẩm máy tính cá nhân. Thương hiệu Apple đã rất thành công trong lĩnh vực máy tính cá nhân, và việc tách ra khỏi Atari đã giúp Apple mở rộng phạm vi tiếp cận đến những khách hàng mới.

• Tạo ra doanh thu mới: Spin-off có thể tạo ra doanh thu mới cho một công ty, thông qua việc bán sản phẩm, dịch vụ, hoặc tài sản mới. Ví dụ, công ty Amazon đã tách ra khỏi công ty mẹ là Sears vào năm 1994 để tập trung vào hoạt động bán lẻ trực tuyến. Bán lẻ trực tuyến là một lĩnh vực mới nổi vào thời điểm đó, và việc tách ra khỏi Sears đã giúp Amazon tận dụng cơ hội này để phát triển thành một công ty bán lẻ trực tuyến hàng đầu thế giới.

• Phát triển các ý tưởng mới: Spin-off có thể giúp các công ty phát triển các ý tưởng mới, dựa trên các ý tưởng thành công từ các hoạt động kinh doanh gốc. Ví dụ, công ty Google đã tách ra khỏi công ty mẹ là Xerox vào năm 1998 để phát triển các sản phẩm và dịch vụ công nghệ mới. Google đã phát triển nhiều sản phẩm và dịch vụ thành công, bao gồm công cụ tìm kiếm Google, hệ điều hành Android, và dịch vụ đám mây Google Cloud Platform.

Rủi ro của mô hình “công ty phụ”

• Giảm giá trị cổ phiếu của công ty mẹ: Spin-off có thể dẫn đến giảm giá trị cổ phiếu của công ty mẹ, do nhà đầu tư có thể lo ngại về việc công ty mẹ mất đi một phần hoạt động kinh doanh quan trọng.

• Tăng chi phí quản lý: có thể dẫn đến tăng chi phí quản lý, do công ty mẹ cần phải thành lập một bộ phận mới để quản lý công ty.

• Tăng rủi ro pháp lý: Spin-off có thể dẫn đến tăng rủi ro pháp lý, do công ty mẹ và công ty con có thể phải chịu trách nhiệm về các vấn đề pháp lý của nhau.

Lời khuyên cho các công ty khi thực hiện Spin-off

• Cần xác định rõ mục tiêu: Mục tiêu là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công khi thành lập một công ty theo mô hình này. Công ty cần xác định rõ mục tiêu của Spin-off là gì, và Spin-off có thể giúp công ty đạt được mục tiêu đó như thế nào.
• Cần xây dựng kế hoạch chi tiết: Kế hoạch cần được xây dựng chi tiết, bao gồm các nội dung như: loại hình Spin-off, cách thức thực hiện, thời gian thực hiện,…

• Cần thực hiện một cách cẩn thận: Spin-off là một quá trình phức tạp, cần được thực hiện một cách cẩn thận để tránh những rủi ro. Công ty cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực luật, tài chính, và thuế trước khi thực hiện.

Trên đây là những chia sẻ của Replus về mô hình Spin-off. Nhìn chung, Spin-off là một chiến lược kinh doanh có thể mang lại nhiều lợi ích cho các công ty, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro. Các công ty cần cân nhắc kỹ lưỡng các lợi ích và rủi ro trước khi quyết định thực hiện.